Als stad aan de oever van de Zuiderzee was Naarden (📷3) een toegangsweg voor het graafschap Holland en Amsterdam. Het had een belangrijke strategische ligging. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) was Naarden in eerste instantie trouw aan de Spanjaarden. In augustus 1572 kwam de stad, met steun van slechts een deel van de bevolking, in handen van de geuzen en koos het dus de kant van Willem van Oranje en de opstand. Als reactie werd de stad in november 1572 belegerd door de Spaanse troepen van de Hertog van Alva en Don Frederik.
———
Op 1 december 1572 (precies 449 jaar geleden) gaf Naarden zich over en werd het ingenomen door de Spaanse overmacht. Al snel stroomde de stad vol met soldaten. De inwoners werden verzameld in de Gasthuiskerk, het huidige Spaanse Huis. Er verschenen Spaanse soldaten die met hun musketten het vuur opende op de dichte massa mensen. De inwoners werden gedood, de huizen geplunderd en vervolgens in de brand gestoken (📷2). Er zouden in totaal slechts zestig burgers ontsnappen. Ongeveer 800 inwoners werden op gruwelijke wijze gedood (📷1).
———
Het is altijd belangrijk om ook de Spaanse kant van het verhaal mee te nemen. Dit bloedbad van Naarden werd door de Republiek natuurlijk veelvuldig gebruikt als propaganda. In de verslagen van Spaanse ooggetuigen werd bijvoorbeeld verteld dat alleen de mannen in Naarden werden gedood en de vrouwen en meisjes gespaard bleven. De Spaanse officier Bernardino de Mendoza schreef in zijn memoires dat de burgers van Naarden schoten hadden gelost op de Spaanse gezanten tijdens de onderhandelingen over de overgave. Dit zou de reden geweest zijn dat alle gewapende burgers gedood werden.
———
De hertog van Alva schreef tevreden over zijn resultaat naar de Spaanse koning Filips II: ‘’Niet één kind is er ontkomen’’. Filips II en Alva waren het er in ieder geval over eens. De opstand in de Nederlanden moest beantwoord worden met terreur.
———
Bronnen: @rijksmuseum& Digibron