Het oudste werkende planetarium ter wereld
Volgens een Friese dominee in de 18e eeuw was het einde ter tijden aangebroken. Op 8 mei 1774 zou de wereld volgens deze voorspelling vergaan.
De maan, Mercurius, Venus, Mars en Jupiter zouden op die dag op één lijn komen te liggen. Onze aarde zou hierdoor uit zijn baan raken en richting de zon worden geslingerd, met desastreuze gevolgen. Door de gedane voorspelling ontstond er paniek in Friesland.
Een wolkammer genaamd Eise Eisinga geloofde geen snars van de voorspelling van de dominee. Hij besloot in 1774 het zonnestelsel na te bouwen in zijn huiskamer in Franeker om zo het ongelijk van de voorspelling te kunnen bewijzen. Het kostte Eisinga uiteindelijk 7 jaar om het planetarium af te bouwen. Het fascinerende is dat dit planetarium tegenwoordig nog steeds te bezoeken is in het huis van Eisinga. Tot op de dag van vandaag geeft het de actuele stand van de hemellichamen weer. Hiermee is het werkende planetarium het oudste ter wereld.
Eisinga had op de zolder van zijn huis het radarwerk neergezet wat de omloopstijden regelde. De planeten hingen als bollen in zijn huiskamer uit het plafond. De planeten Mercurius, Venus, de aarde en de maan, Mars, Jupiter en Saturnus heeft de Fries meegenomen in zijn creatie. Op dat moment waren Uranus, Neptunus en Pluto nog niet bekend. Het planetarium heeft ook een sterrenkaart en geeft de zonopkomst, zonsondergang, de weekdag en het jaartal weer.
Uiteindelijk is het planetarium van Eise Eisinga een typisch product van de Verlichting geweest. Het was een tijd waarin velen het universum probeerden te begrijpen, ook de gewone man.
Bron: @eisingaplanetarium