Dit bijzondere apparaat is een Kaiserpanorama. Deze mega viewmaster bood een publiek van tot wel 25 personen de mogelijkheid tot het kijken naar dia’s van uiteenlopende onderwerpen. In het Teylers Museum in Haarlem is nu zo’n Kaiserpanorama te zien tijdens de tentoonstelling ‘De Grote Illusie’ en wij mochten een kijkje nemen!

Het Kaiserpanorama werd bedacht door de Duitser August Fuhrmann in de late 19de eeuw. De eerste vestiging opende zijn deuren in 1880 in Breslau (tegenwoordig Wrocław). Fuhrmann kwam met een oplossing voor de individuele stereokijker en creëerde dit ‘massamedium’. Zo kon men voor het eerst in een grote groep naar dia’s kijken. De naam Kaiserpanorama komt van een van de plekken waar het apparaat voor het eerst te zien was, namelijk de Kaisergalerie in Berlijn, genoemd naar Kaiser Wilhelm I.

Ook in Nederland kon men al snel genieten van dit medium. De eerste vermelding wordt al in 1883 gemaakt op de Kalverstraat in Amsterdam. Tegen het einde van de 19de eeuw waren ze van Sneek tot Middelburg te vinden. Op de dia’s kon men van alles zien, denk aan scenes van de Eiffeltoren of de natuur in Amerika.

Het Kaiserpanorama werd in het begin van de 20ste eeuw weggeconcurreerd door de bewegende beelden van de bioscoop. Wil je jezelf nog even terug wanen in het pré bioscoop tijdperk? Dan kan dat tijdens de bijzondere tentoonstelling ‘De Grote Illusie’ in het oudste museum van Nederland. De tentoonstelling loopt nog tot 1 september 2024.

Bronnen:
Het ‘Wereld-Panorama’ in Nederland | Arjan den Boer
De Grote Illusie – 200 jaar Virtual Realities — Teylers Museum

‍