Het Nederlandse slavenschip de Leusden was in 1737 onderweg van het slavenfort Elmina in Ghana naar de suikerplantages van Suriname. Het schip voer onder de vlag van de West-Indische Compagnie. Op 30 december 1737 kwam het ter hoogte van Frans-Guyana in een mistbank terecht. Door een navigatiefout kwam het schip in de Marowijnerivier terecht in plaats van de Surinamerivier. De Leusden liep al snel vast op een zandbank.
———
Op 1 januari 1738 vond één van de grootste scheepsrampen in de Nederlandse geschiedenis plaats. Eenmaal op de zandbank begon het schip namelijk langzaam te kapseisen. Op bevel van de kapitein besloot de bemanning de luiken naar het ruim dicht te timmeren. De bijna 700 tot slaaf gemaakten zaten opgesloten in het ruim en verdronken toen het langzaam onder water liep. De bemanningsleden wisten met een sloep in veiligheid te komen. Ze hadden nog zestien tot slaaf gemaakten bij zich. Deze waren op het moment van de ramp op het dek aan het werk geweest.
———
De Hollandse bemanning zag de gevangenen als niet meer dan een lading. Eenmaal in Paramaribo werden de 16 tot slaaf gemaakten direct verkocht op de markt. Over een kistje met goud dat gered werd is achteraf meer geschreven dan de verloren mensenlevens. In een Amsterdamse krant werd een klein berichtje over de ramp geplaatst. In de officiële documenten werd het slechts een ‘gevoelige schade’ voor het bedrijf genoemd.
———
De WIC was op dat moment de slavenreizen aan het afbouwen. Ze bleken niet efficiënt genoeg en de concurrentie was te groot, waardoor de mensenhandel niet meer als lucratief gezien werd. Dit was puur een financiële keuze. De Leusden was één van de laatste schepen van de WIC die de tocht maakte.
———
In november 2021 is er een expeditie gestart die gaat zoeken naar het slavenschip de Leusden!
———
📷1: Nederlandse en Engelse slavenschepen
📷2: Kaart met Marowijnerivier bij de rode pijl, de Surinamerivier links.
📷3: Het Slavenschip Wildfire, 1860
———
Bronnen: Slavenschip Leusden door @leobalai + @nos