De Elfstedentocht is voor veel mensen één van de belangrijkste evenementen in Nederland. Deze Friese tocht gaat ver terug in de tijd, want de oudste vermelding stamt uit 1749. Dit is echter niet de oudste langeafstandschaatstocht in de geschiedenis. Ooit had Noord-Holland een eigen versie. Deze werd zelfs een kleine honderd jaar eerder dan de Elfstedentocht geschaatst. Op 19 december 1676 werd de eerste Twaalfstedentocht geschaatst. Deze monsterlijke tocht van ruim 300 kilometer ging langs Haarlem, Amsterdam, Weesp, Naarden, Muiden en vervolgens via @fortpampus naar Monnikendam, Edam, Purmerend, Hoorn, Enkhuizen, Medemblik en Alkmaar.
———
Het jaar 1676 had een extreem strenge winter. Toen de Haarlemmermeer en zelfs delen van de Zuiderzee waren dichtgevroren kregen 4 inwoners van Koog aan de Zaan het idee om een langeafstandtocht op de schaats te houden. Deze mannen heetten Claas Ariszoon Caeskoper, Jacob Blauw, Jacob Buur en Meindert Arendszoon. Ze moesten bij volle maan rijden, want meer dan de helft van de tocht schaatsten ze in het donker. Op 19 december 1676 was het zo ver. Om 4 uur in de ochtend vertrokken ze vanaf Koog aan de Zaan. Om half 9 in de avond keerden ze terug.
———
Tegenwoordig kennen we het verhaal van deze Twaalfstedentocht door de persoonlijke aantekeningen die deze mannen maakten. Waar de Elfstedentocht een terugkerend en officieel evenement werd, gebeurde dat bij de Twaalfstedentocht niet. Sinds 1676 is de Noord-Hollandse tocht slechts eenmaal herhaald. Dat was op 29 december 1822, toen twee broers uit Koog aan de Zaan de tocht voltooiden. Ze deden er bijna 24 uur over🥶
———
In 1938 werd er door de @telegraaf.nl nog een poging gedaan om de tocht nieuw leven in te blazen. De krant schreef: ‘Voelt niet een der ijsclubs in het Westen des lands zich geroepen in deze vorstperiode den 12-stedentocht te doen herleven’? Het is er niet van gekomen..
———
🖼1: Jan Abrahamszoon Beerstraten (1658)
🖼2: Hendrick Avercamp (1610)
🖼3: Anthony Beerstraten (1655)
🖼4: Christoffel van den Berghe (1616-1628)