De bijzondere Nederlandse Leeuwenkaart of Leo Belgicus uit de zestiende eeuw
De leeuw is onlosmakelijk verbonden met Nederland en wordt al eeuwenlang als symbool van kracht, moed en vrijheid gebruikt.
Op oude kaarten wordt Nederland vaak afgebeeld als leeuw. Dit cartografische beeld staat bekend als de ‘Leo Belgicus’, oftewel de ‘Nederlandse Leeuw’. Op de kaart in de video zijn de zogenaamde Zeventien Provinciën te zien. Dit was een term waarmee de Habsburgse Nederlanden in de 16e eeuw werden aangeduid.
In 1583 werden de Nederlanden voor het eerst als leeuw afgebeeld op een kaart. Dit was het werk van de Oostenrijkse uitgever Michael von Aitzing en de Vlaamse cartograaf Frans Hogenberg. De kaart toont een rijzende leeuw, waarbij een veel groter gebied dan het huidige Nederland wordt afgebeeld. De onderdelen van de Zeventien Provinciën waren namelijk:
- Graafschappen Holland, Zeeland, Vlaanderen, Artesië, Henegouwen, Namen, Zutphen.
- Hertogdommen Brabant, Luxemburg, Limburg en de landen van Overmaas en Gelre.
- Heerlijkheden Overijssel, Groningen en Ommelanden, Friesland, Utrecht, Mechelen en het marktgraafschap Antwerpen
Deze voorstelling werd gemaakt tijdens de Tachtigjarige Oorlog, waarin de Nederlanden zich in een strijd om onafhankelijkheid bevonden tegen de Spaanse (Habsburgse) overheersing. De symbolische kaart is vermoedelijk op een leeuw geïnspireerd omdat vele provinciewapens een leeuw bevatten.
Na de eerste verschijning van de kaart werd het concept herhaaldelijk gekopieerd door andere cartografen. Zo creëerde Joannes van Doetechum in 1598 een versie van de kaart waarop de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden te zien zijn, inclusief afbeeldingen van de landvoogden en koning Filips II in de kantlijn. De kaart in de video is een kopie van een 16e eeuwse kaart, maar gemaakt in 1617 door Pieter van der Keere. De Leo Belgicus werd een icoon van nationale identiteit en een symbool van de strijd om vrijheid.