Bijzondere kaart van Nederland uit de 17e eeuw
Deze kaart is gemaakt door Jan Luyken tussen 1690 en 1700. Het is een kaart van Nederland in de Romeinse tijd met de focus op de gebieden van de Bataven en de Friezen.
Ook in de zeventiende eeuw was men dus al geïnteresseerd in historische kaarten. Luyken kwam uit Amsterdam en was naast schilder en etser ook dichter. Hij maakte historiestukken, portretten, stadsgezichten en dus ook kaarten.
Deze kaart is zoals je kan zien moeilijk te vergelijken met het Nederland van vandaag de dag. Luyken voelde zich zo vrij een aantal mythen en verhalen in de kaart te verwerken. Ondanks dat zijn er wat bekende Nederlandse plaatsen terug te vinden. Lugdunum was bijvoorbeeld een Romeinse nederzetting in de buurt van het huidige Katwijk. Er zijn ook wat onbekendere Nederlandse plaatsen weergegeven zoals Blankenham en IJsselham en de Villa van Cruptorix. Deze villa werd beschreven door de Romeinse historicus Tacitus.
De villa van Cruptorix zou zijn bewoond door een oude Romeinse veteraan. Het zou een toevluchtsoord zijn geweest voor de Romeinen in de strijd tegen de Friezen. Tacitus schreef over een slag tegen de Friezen waarin 900 Romeinse soldaten het leven laten in het Baduhennawoud. Jan Luyken besloot het woud en de villa in zijn kaart op te nemen.
Luyken zet ook een heiligdom van de Romeinse godin Nehalennia op zijn kaart in Zeeland. Deze beschermgodin van de reizigers (vooral zeelui en handelaars) werd vereerd rond de monding van de Schelde. Ook in de 17e eeuw werden er in dat gebied al oude altaren gevonden die gewijd waren aan deze godin. Je kan aannemen dat Luyken het daarom in zijn kaart verwerkt heeft.
Kaart: Rijksmuseum